Wat doet jodium in je lichaam?

Jodium, ook wel jodide genoemd, is een soort mineraal dat van nature voorkomt in de aardbodem en het oceaanwater. Veel zout water en plantaardig voedsel bevat jodium, en dit mineraal is het meest beschikbaar in gejodeerd zout.

Het is belangrijk om voldoende jodium in de voeding te krijgen. Het regelt hormonen, de ontwikkeling van de foetus en meer.

Als je jodiumgehalte laag is, kan je arts je aanraden om supplementen te nemen. Je moet geen supplementen nemen zonder eerst met je arts te overleggen.

Lees verder voor meer informatie over het gebruik en de bijwerkingen van jodium, plus de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden per leeftijd.

6 toepassingen van jodium

Jodium wordt beschouwd als een essentieel mineraal voor ons lichaam. Het is vooral belangrijk tijdens de zwangerschap, en blootstelling in de baarmoeder kan zelfs helpen om bepaalde gezondheidsproblemen op latere leeftijd te voorkomen.

Hieronder volgt een lijst van enkele van de belangrijkste toepassingen en hoe ze het lichaam ten goede komen.

1. Bevordering van de gezondheid van de schildklier

Jodium speelt een vitale rol bij de gezondheid van de schildklier. Je schildklier, die aan de basis van de voorkant van je nek zit, helpt bij het reguleren van de hormoonproductie. Deze hormonen regelen je stofwisseling, de gezondheid van je hart en meer.

Om schildklierhormonen te maken neemt je schildklier in kleine hoeveelheden jodium op. Zonder jodium kan de productie van schildklierhormonen afnemen. Een “lage” of onderactieve schildklier kan leiden tot een aandoening die hypothyreoïdie wordt genoemd.

Je kunt voldoende jodium uit je voeding halen door zuivelproducten, verrijkt voedsel en zoutwatervis te eten. Jodium is ook beschikbaar in plantaardig voedsel dat groeit in van nature jodiumrijke grond. Je kunt het mineraal ook binnenkrijgen door je voedsel op smaak te brengen met gejodeerd zout.

Hoewel jodium de algehele gezondheid van de schildklier bevordert, kan te veel jodium een negatief effect hebben op de schildklier. Daarom moet je geen jodiumsupplementen nemen zonder aanbeveling van je arts.

2. Vermindering van het risico op sommige struma’s

Een struma is een vergrote schildklier. Je schildklier kan vergroot raken als gevolg van hypothyreoïdie of hyperthyreoïdie. Hyperthyreoïdie is een overactieve schildklier.

Niet-kankerachtige schildklierknobbels (cysten) kunnen ook een vergroting van de schildklier veroorzaken.

Soms ontstaat een struma als directe reactie op een jodiumtekort. Dit is wereldwijd de meest voorkomende oorzaak van struma, hoewel het niet zo vaak voorkomt in de Verenigde Staten en andere landen met toegang tot jodiumrijk voedsel.

Jodiumgeïnduceerde struma’s kunnen worden omgekeerd door jodiumrijke voedingsmiddelen of supplementen aan het dieet toe te voegen.

3. Beheer van een overactieve schildklier

Je arts kan een speciaal soort jodium, radioactief jodium genaamd, aanbevelen om een overactieve schildklier te behandelen. Dit medicijn, ook wel Jodium-131 genoemd, wordt via de mond ingenomen. Het wordt gebruikt om extra schildkliercellen te vernietigen om de overmatige hoeveelheden schildklierhormoon te helpen verminderen.

Het risico met radioactief jodium is dat het te veel schildkliercellen kan vernietigen. Hierdoor kan de hoeveelheid geproduceerde hormonen afnemen, wat leidt tot hypothyreoïdie. Om deze reden wordt radioactief jodium meestal pas aanbevolen nadat medicijnen tegen de schildklier hebben gefaald.

Radioactief jodium is niet hetzelfde als jodiumsupplementen. Je moet nooit jodiumsupplementen nemen voor hyperthyreoïdie.

4. Neuroontwikkeling tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap heb je meer jodium nodig. Dat komt omdat jodiuminname tijdens de zwangerschap verband houdt met de hersenontwikkeling bij foetussen. Uit een review bleek dat baby’s van wie de moeders tijdens de zwangerschap een jodiumtekort hadden, meer kans hadden om op te groeien met een lager IQ en andere intellectuele achterstanden.

De aanbevolen dagelijkse inname van jodium tijdens de zwangerschap is 220 mcg. Ter vergelijking: de aanbevolen hoeveelheid bij niet-zwangere volwassenen is 150 mcg per dag.

Als je zwanger bent, vraag je arts dan om jodiumsuppletie, vooral als je prenatale vitamine geen jodium bevat (veel doen dat niet). Jodiumsupplementen kunnen ook nodig zijn als je een tekort aan het mineraal hebt.

Ook als je borstvoeding geeft moet je op je jodiuminname blijven letten. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium tijdens het geven van borstvoeding is 290 mcg. Dat komt omdat het jodium dat je opneemt uit voeding en supplementen via de moedermelk wordt overgedragen aan je baby. Dit is een cruciale ontwikkelingsperiode van de hersenen, dus baby’s hebben 110 mcg per dag nodig tot ze 6 maanden oud zijn.

5. Verbetering van de cognitieve functie

Dezelfde neurologische voordelen van jodium tijdens de zwangerschap kunnen zich uitstrekken tot een gezonde hersenfunctie tijdens de kindertijd. Hieronder valt ook een verminderd risico op een verstandelijke beperking.

Waarschijnlijk krijgt je kind alle jodium die het nodig heeft via zijn voeding, maar als je vragen hebt over zijn jodiuminname, praat dan met de kinderarts.

6. Het behandelen van infecties

Jodium kan plaatselijk in vloeibare vorm worden gebruikt om infecties te helpen behandelen en voorkomen. Het werkt door het doden van bacteriën in en rond milde snij- en schaafwonden.

Lokaal jodium mag niet gebruikt worden bij pasgeborenen. Het mag ook niet gebruikt worden voor diepe snijwonden, dierenbeten of brandwonden.

Volg de aanwijzingen op de verpakking voor informatie over de dosering, en gebruik het niet langer dan 10 dagen, tenzij op voorschrift van je arts.

Hoeveel jodium heb je nodig?

Om ons risico op jodiumtekort te verminderen, heeft de National Institutes of Health (NIH) de volgende aanbevelingen voor dagelijkse inname, gebaseerd op leeftijd:

Leeftijd	Dagelijke aanbevolen hoeveelheid in microgram (mcg)
geboorte-6 maanden	110 mcg
baby’s tussen de 7–12 maanden	130 mcg
kinderen 1–8 jaar oud	90 mcg
kinderen 9–13 jaar oud	120 mcg
volwassenen en tieners, 14 en ouder	150 mcg
zwangere vrouwen	220 mcg
zogende vrouwen	290 mcg

Bijwerkingen van jodium

Mogelijke bijwerkingen van te veel jodium zijn:

• Misselijkheid of braken
• Diarree
• Koorts
• Branderig gevoel in de keel en mond
• Maagpijn

Je moet geen jodium innemen als je een schildklieraandoening hebt, tenzij aanbevolen door je arts.

Jonge kinderen en ouderen zijn vatbaarder voor bijwerkingen van jodium.

Symptomen van jodiumtekort

Jodiumtekort kan alleen via urineonderzoek worden vastgesteld.

De symptomen van een laag jodiumgehalte worden vooral opgespoord via schildkliersymptomen, zoals:

• Een zichtbare struma
• Schildklier die pijnlijk of gevoelig aanvoelt
• Ademhalingsmoeilijkheden, vooral bij het liggen
• Moeite met slikken
• Vermoeidheid
• Extreme gevoelens van kou, ondanks normale temperaturen
• Haaruitval
• Depressie
• Hersenmist
• Onbedoelde gewichtstoename

Wie moet jodium nemen?

Je arts kan je jodiumsupplementen aanraden als je waarden laag zijn. De enige manier om dat zeker te weten is door je waarden te controleren via een urinetest. Daarna kan je arts een supplement aanbevelen.

Jodium is verkrijgbaar in sterkere formules via een recept. Deze worden echter alleen gebruikt voor ernstige gezondheidsproblemen. Je arts kan bijvoorbeeld jodium op recept aanbevelen als je bent blootgesteld aan straling of een overactieve schildklier hebt.

Als je vermoedt dat je jodiumondersteuning nodig hebt, overleg dan met je arts of je in aanmerking komt.

Samengevat

Jodium is een essentiële voedingsstof. Mensen met toegang tot gejodeerd zout, zeevruchten en bepaalde groenten zijn in staat om voldoende jodium uit hun voeding te halen.

In sommige gevallen heb je jodiumsuppletie nodig om je risico op jodiumtekort te verminderen, of als behandeling voor bepaalde medische aandoeningen, zoals een onderactieve schildklier of struma.

Praat met je arts over jouw specifieke jodiumbehoefte.